«Δεν είμαι η προσωποποίηση της εξαίρεσης
Δεν είμαι επίγειο όπλο
Ένα στίγμα είμαι
και λίγη μνήμη.»

– Δημήτρης Χαλαζωνίτης

Τι γίνεται όταν οι άνθρωποι που αγαπάς όσο τίποτα στον κόσμο γίνονται ιστορία; Πότε μπορούμε να μιλάμε πραγματικά για μια απώλεια; Όταν κάποιος είναι νεκρός στο σώμα ή όταν πεθαίνει για σένα; Γιατί δε μπορώ να κηδέψω τον (ελεύθερό μου) χρόνο, τα νιάτα, την ομορφιά; Γιατί δεν υπάρχουν τάφοι για την ελευθερία μου;
Χώμα για την εμπιστοσύνη, λουλούδια για την ταυτότητά μου, καφές (σκέτος, ελληνικός) για την πίστη μου, σε σένα, σε μας ή ακόμη και σε Αυτόν;πώς τον λένε;)
Λίγα μέτρα πιο κει από την δική σου (νεκρο)πόλη… υπάρχει μόνο μια ταμπέλα:
Προσοχή παράπλευρες απώλειες!
Αν πρέπει η ζωή να είναι ένα ταξίδι (και ωραίο μάλιστα) έχασε κανείς το εισιτήριο; Ποιο πρόβατο θα συναντήσω όταν κοιμηθώ; γιατί πρέπει να παίζω ντόμινο με τη δική μου ιστορία; Να χάνω ότι περισσότερο αγαπώ, για να ωριμάσω; να φαίνομαι σοφότερη, ομορφότερη, πιο σίγουρη; Γιατί θα ξέρω πως δε γυρνάς, αν περάσω αυτή τη σελίδα, μπορώ απλώς να σε θυμηθώ, μπορώ μόνο να σε συγχωρήσω.

Υ.Γ. Πότε θα τα πούμε;

Ο Dirk Polak ( Mecano) συναντιέται με την ομάδα χορού Αερίτες και ανεβάζουν μια multimedia παράσταση χορού με θέμα την απώλεια. Η παράσταση δεν κηδεύει αυτούς που έφυγαν. Ένα μνημόσυνο είναι για τα νιάτα, την ομορφιά, την ιδεολογία, την πίστη, την ελευθερία, τον έρωτα, την εμπιστοσύνη. Για όλα αυτά που μπορεί να χάσουμε ενώ ζούμε. Και να θυμηθούμε . Και μετά; Πώς διαχειρίζεσαι την απώλεια; Είναι απλώς Πέντε άνθρωποι, καθένας με το δικό του μέσο, αναζητούν και αναζητούνται. Έχασαν και χάθηκαν. Ψάχνουν Πότε ζούμε πραγματικά μια απώλεια; Μήπως ο θάνατος δεν είναι μόνο το εισιτήριο για αυτό το ταξίδι; Μήπως τελικά η ζωή μας είναι ένα παιχνίδι όπου για να βρούμε το νικητή μετράμε ποιος φτάνει στο τέρμα με τις λιγότερες δυνατές απώλειες;

Mια συζήτηση για την δραματουργία της παράστασης Apolost μεταξύ της Πατρίσιας Απέργη και της Τζωρτζίνας Κακουδάκη.

(δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό για το χορό και τις τέχνες performArt page, τεύχος Αντίφωνα, Ιούλιος-Αύγουστος 2008, http://www.hellastheatre.gr/performart/index.htm#)

Τζωρτζίνα:
Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της κατασκευής μιας παράστασης είναι να προσδιοριστεί το θέμα. Το ειδικό θέμα μιας αρχικής ιδέας για το τι θέλουμε να κάνουμε από κοινού. Μετά… έρχεται το χάος. Ίσως γιατί, βασικά, οι άνθρωποι, αν και με τις ίδιες λέξεις, εννοούν συχνά άλλα πράγματα.

Πατρίσια:
Apolost μπορεί να είναι το οτιδήποτε και ο οποιοσδήποτε. Ο εαυτός μου ή ο άλλος, οι ιδέες μου, η πίστη μου, η παιδικότητά μου, τα νιάτα μου…. Και έτσι δουλέψαμε. Το θέμα δεν προκύπτει. Συμβαίνει. Έρχεται κάποια στιγμή που συνειδητοποιείς ότι, ό,τι έχεις πιστέψει, σε ό,τι έχεις στηριχτεί ή αγαπήσει, για σένα ή για τους ανθρώπους γύρω σου, χάνεται. Είναι αυτή η στιγμή της ζωή μας που ή μια απώλεια διαδέχεται την άλλη, σαν να αποφάσισε κάποιος να ρίξει το πρώτο τουβλάκι και το ντόμινο ξεκινάει. Το θέμα, λοιπόν, ενώ μπορεί να θεωρητικοποιηθεί , είναι κατά κύριο λόγο βιωματικό και υπαρξιακό. Η απώλεια συμβαίνει σε όλους χωρίς εξαιρέσεις. Σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Και με κοινό παρανομαστή στο πού καταλήγουμε όλοι.

Ωστόσο τα βιώματα του καθένα, σε τόσο βαθιά ζητήματα, όπως η απώλεια, δύσκολα αποκαλύπτονται και εκθέτονται στη σκηνή. Χρειάζεται μια μεθοδολογία στην πρόβα για να δοκιμάσεις τις ιδέες των ερμηνευτών αλλά και να αισθανθούν την ασφάλεια που προαπαιτείται στο να εκθέσουν προσωπικές τους μνήμες.

Στην πρόβα δουλέψαμε με αυτοσχεδιασμούς, υλικά που επεξεργαζόμασταν μόνοι μας ή που προέκυπταν στην πρόβα. Μετά αποφασίζαμε τι θα κρατήσουμε και τι όχι. Η παράσταση ξεκινά με ένα flashback ή μια πολύ γρήγορη αναφορά σε διάφορα πράγματα ή έννοιες που μπορεί κάποιος να χάσει κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μετά όλα αυτά(έννοιες, πράγματα, άνθρωποι) τα κηδέψαμε για να μπορέσουμε τελικά να αποδεχτούμε και να διαχειριστούμε την απουσία τους.

Τζωρτζίνα:
Ο συνδυασμός των μέσων και των ερμηνευτών, τρεις χορευτές, μία ηθοποιός, ένας μουσικός επί σκηνής και μία σειρά από κινηματογραφικές σκηνές, προσφέρουν τόσες ερμηνευτικές δυνατότητες που, στο τέλος, σε περιορίζουν.

Πατρίσια:
Στο έργο αυτό επιδιώξαμε να υπάρχουν ισομερώς ο χορός, η μουσική, το θέατρο και τα πολυμέσα. Έτσι ανεξάρτητα από το μέσο ή το εργαλείο έκφρασης τα υλικά προέκυπταν από την ίδια την ανάγκη του σώματος και του μυαλού να εκφράσει το βίωμα, την απώλεια, την νέα εμπειρία και συνθήκη μέσα στην οποία βρίσκεται κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας. Να ανακαλέσει μνήμες και εμπειρίες που αποτελούν εσωτερικές και προσωπικές διαδρομές. Η κινητική γλώσσα προκύπτει από την ανάγκη του ίδιου του θέματος. Είναι αλήθεια ότι πολλά πράγματα, συναισθήματα και ιδέες μας είναι πιο εύκολο να εκφράζονται κινητικά αφού αυτό είναι κατά κύριο λόγω το εργαλείο και το μέσο έκφρασής μας. Έχει πολύ ενδιαφέρον, ωστόσο, να συνειδητοποιείς πόσα μέσα έχει κάποιος για να εκφράσει το ίδιο ακριβώς πράγμα. Και ενώ έχει δυσκολίες νομίζω ότι αν μείνεις πιστός σε αυτό που θέλεις να πεις το μήνυμα είναι καθαρό ακόμη και αν προέρχεται από πολυφωνία ή χάος.

Τζωρτζίνα:
Αυτό που με δυσκόλεψε περισσότερο, είναι ότι ό,τι ότι σκεφτόμουνα ως μια προσωπική μνήμη απώλειας, πάντα το λογόκρινα ως ασήμαντα, σκεφτόμενη τις μεγάλες απώλειες που έχω υπόψη μου ή μου έχουν διηγηθεί, όπως τα χαμένα παιδιά στον πόλεμο, τα βίαια ατυχήματα στον αυτοκινητόδρομο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κτλ κτλ… Μου πήρε χρόνο προσωπικά να πιστέψω στην δύναμη της συνειδητοποίησης της απώλειας στην καθημερινή και ευτελή ζωή μας, και πώς κάθε τι μπορεί να αναδείξει τις μεγάλες και αναπόδραστες απώλειες, τις οποίες φοβόμαστε, τρέμουμε στην ιδέα τους και που ίσως δεν μας συμβούν ποτέ. Όμως καταλαβαίνεις σιγά σιγά το μοιραίο της ανθρώπινης ύπαρξης, ότι πρέπει να είσαι σε συνεχή ετοιμότητα να αντιμετωπίσεις ένα σωρό αναπάντεχα γεγονότα που, εν δυνάμει, μπορεί να σου αλλάξουν τη ζωή.

Πατρίσια:
Όταν δημιουργείς κάτι δεν ξέρεις ποτέ ακριβώς πού θα καταλήξεις και είναι μάταιο να το περιμένεις από την αρχή. Όλη ή διαδικασία μπορεί να σε διαψεύσει και να σε οδηγήσει σε μονοπάτια που ούτε καν είχες διανοηθεί. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον. Επίσης, στόχος μας είναι να φτιάχνουμε πράγματα, έργα, ανοιχτά. Με ιντριγκάρει να ακούω ερμηνείες συνεργατών και θεατών για πράγματα που ενώ για μένα είναι τόσο ξεκάθαρα για τον καθένα μπορεί να λειτουργούν τελείως διαφορετικά. Αυτό βέβαια μπορεί εν δυνάμει να συμβεί σε κάθε έργο. Για το apolost νομίζω ότι ένα ρίσκο που πήραμε δημιουργώντας το ήταν ή αποσπασματική γραφή που επιλέξαμε για το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου. Δομικά, η επιλογή της αποσπασματικότητας ήταν για εμάς ανάγκη εφόσον δεν ήταν επιδίωξή μας να αναλύσουμε το γιατί μπορεί κάποιος να χάσει κάτι αλλά να δημιουργήσουμε στον θεατή ένα αίσθημα κενού, όπως αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν χάνεις κάτι. Μένεις στα κρύα του λουτρού.! Παράλληλα, στο μυαλό μου η αποσπασματικότητα του έργου λειτουργεί και πιο κινηματογραφικά. Μια τέτοια τεχνική, όταν μεταφέρεται πια σκηνικά δεν μπορεί να είναι ποτέ ακέραιη, όπως δεν μπορεί και η μνήμη. Συγκρατούμε εικόνες, μυρωδιές, ήχους από μια έντονη στιγμή της ζωής μας ή ένα μόνο κομμάτι αυτής, αλλά η ανάμνηση δεν είναι ποτέ ρεαλιστική ούτε και λειτουργεί σε ρεαλιστικό χρόνο.

Τζωρτζίνα:
Τελικά από την παράσταση μου έμεινε ένα πάρα πολύ αισιόδοξο συναίσθημα. Ως δραματουργός και ως ερμηνευτής ένοιωθα συνέχεια ότι δεν ήξερα τι να προτείνω για το πώς διαχειρίζεσαι την απώλεια, δεν είχα την εμπειρία, έπρεπε να δανειστώ ιδέες από την ιστορική μου μνήμη. Και για πρώτη φορά ανακουφίστηκα που δεν κατέβαιναν οι ιδέες , που στα 37 μου δεν έχω και τόσο μεγάλη εμπειρία από την άλλη πλευρά της ζωής.